Δρόμος προς σπηλιά

Ο Παυσανίας, στα Φωκικά του, μας πληροφορεί ότι: Πηγαίνοντας κανείς από τους Δελφούς προς την κορφή του Παρνασσού, σε απόσταση εξήντα περίπου σταδίων, έντεκα και κάτι χιλιόμετρα, από την πόλη του Φοίβου, συναντάει άγαλμα χάλκινο.

Η ανάβαση προς το Κωρύκειο 'Αντρο είναι ευκολότερη για έναν πεζοπόρο -συνεχίζει ο Παυσανίας- και όχι για όσους χρησιμοποιούν μουλάρια και άλογα. Σήμερα όμως, δρόμος προσιτός στο αυτοκίνητο φτάνει ως τη σπηλιά. Όταν ο επισκέπτης -και είναι πολλοί κυρίως ξένοι- φτάσει ως εκεί, λίγα μέτρα δηλαδή κάτω από τη σπηλιά, δε φαντάζεται ότι εκεί, τέσσερα ως πέντε μέτρα πιο πάνω, βρίσκεται η είσοδος.

Τόσο αθέατη είναι.

Το Κωρύκειο Άντρο είναι ονομαστό, όχι μόνο στο μύθο, αλλά στον κόσμο της αρχαιότητας και τους συγγραφείς του, «είναι το πιο αξιοθέατο από όλα τα σπήλαια που είδα», σημειώνει ο Παυσανίας, που το επισκέφθηκε τον 1 ο αιώνα μ.Χ. Από τον ίδιο προέρχεται η πληροφορία ότι υπήρχε τότε τρεχούμενη πηγή μέσα στη σπηλιά.

Η είσοδος, από τα πρώτα βήματα μέσα σ' αυτό, εκ πρώτης όψεως, είναι χωρίς ενδιαφέρον, έτσι καθώς από το φως μπαίνεις στο σκοτάδι. Πριν όμως τα μάτια σου συνηθίσουν σ' αυτό, ακούς ένα μονότονο Θόρυβο που κάνουν οι χοντρές σταγόνες νερού όταν είναι άνοιξη νομίζεις ότι ακούς την τριβή των αιώνων πάνω στους σταλαγμίτες- που πέφτουν στο δάπεδο.

Αυτό είναι το πρώτο καλωσόρισμα.

Σιγά-σιγά η ματιά σου, συνηθίζοντας, περιφέρεται με δέος μέσα σ' αυτόν το χώρο που είναι 90 μέτρα μήκος και 60 μέτρα πλάτος.

Η ματιά συνεχίζει να παίρνει, ότι δίνει το λιγοστό φως που μπαίνει από την είσοδό του.

Χοντροί σταλαχτίτες κρέμονται από την οροφή του, που μοιάζουν με κώρυκες (δερμάτινο ταγάρι, ασκί, πανέρι). Μπροστά σου, προς το βάθος, ένα πλήθος σταλαχτιτών και σταλαγμιτών δημιουργούν ένα δάσος με έργα «αφηρημένης τέχνης». Πράγματι, πολύ εντυπωσιακό και θείο.

Όπως μπαίνουμε δεξιά στο βράχο, είναι σκαλισμένη η εξής επιγραφή, που πρέπει να είναι του 4ου π.Χ. αιώνα ή των αρχών του 3ου.

Ο Αναθέτης Εύστρατος καταγόταν από την Αμβρυσσό, το σημερινό Δίστομο Βοιωτίας.

Σε μια δεύτερη επιγραφή, λίγο παλαιότερη, αναφέρονται πάλι οι νύμφες και ο Πάνας μαζί με τις θυάδες. Αυτή η επιγραφή συμπληρώθηκε από τον παλιό έφορο Νίκο Παπαδάκη έτσι: νυμφών κ[αί] Πανός κ[λ]ύουσα 'Αμα[ράντα] (ή Αμιάντα) έλήφ[θη].

Στο χώρο αυτό πρέπει να υπήρχε και μαντείο σε προϊστορικούς χρόνους, λόγω των πολλών αστράγαλων που βρέθηκαν με τις ανασκαφές. 'Ήταν σε χρήση στη μέση και στη νεότερη νεολιθική εποχή.

Το Κωρύκειο 'Άντρο όμως, λόγω της θέσεώς του –όπως είπαμε ήταν αθέατο, μέχρι και λίγα μέτρα μακριά από την είσοδό του- έχει το μερίδιό του σχεδόν σε όλη την ανθρώπινη προϊστορία και ιστορία, μέχρι και τη νεοελληνική, με την κατοίκηση αυτό της οικογένειας του τραγικού στρατηγού της Ρούμελης Οδυσσέα Αντρούτσου, το 1821-1823 αφού πρώτα το είχε οχυρώσει.