Αν η Ρούμελη είναι η καρδιά της Ελλάδος,
η Αράχωβα είναι η καρδιά της Ρούμελης.
Αυτή η πύλη του Παρνασσού τραβάει όλες τις εποχές του χρόνου
τον "διαβατάρικο" τουρισμό για γνωριμίες με ασύγκριτες
φυσικές ομορφιές και σπάνιες τουριστικές δραστηριότητες.
Το κλίμα της Αράχοβας είναι ηπειρωτικό με σχετικά δροσερό αλλά ξηρό καλοκαίρι, βροχερό φθινόπωρο και βαρύ χειμώνα.
Η γεωμορφολογία που επιτρέπει ανεμπόδιστη θέα, η ιδιαίτερα πλούσια χλωρίδα και πανίδα της περιοχής και γενικά η σπάνια οικολογική και αισθητική αξία της φύσης είναι τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος της Αράχωβας.
Σπάνια συνδυάζεται η μεγαλοπρέπεια και η αγριότητα του τοπίου με τον ιδιαίτερο ρυθμό, που παρουσιάζει το κτίσιμο του χωριού, καθώς και με την ψυχοσύνθεση και την εξωτερική παράσταση των κατοίκων. Έτσι όλα εδώ πάνω έχουν κάτι να προσφέρουν στον περίεργο επισκέπτη ή τον περιηγητή: Ορίζοντα τοποθεσίας, θέα μαγευτική απ’ όλες τις μεριές, αρχιτεκτονική σπιτιών ιδιόρρυθμη, ωραιότητα ανδρικών και γυναικείων τύπων, βιοτεχνία πλούσια, παλαιογραφία
και προ πάντων κλίμα θαυμάσιο και υγιεινότατο.Είναι ζήτημα αν υπάρχει άλλη πόλη χτισμένη έτσι συνεχώς αναρριχόμενη από βράχο σ’ άλλο βράχο αποτομότερο και με τόση διαφορά ύψους τον ένα από τον άλλον. Ιλιγγιά κανείς παρατηρώντας από το προαύλιο του Αϊ Γιώργη ολόκληρη την Αράχωβα κάτω. Αλλά το θέαμα από μακριά όταν την πρωταντικρίζουμε, ερχόμενοι από Λιβαδειά, είναι από τα μοναδικότερα και χαρακτηριστικότερα. Νομίζει κανείς πως η πόλη κρέμεται πάνω στις δειράδες και τις κλιτύες του Παρνασσού και πως θα πέσει κάτω στο βαθύ και απότομο φαράγγι του ποταμού Πλειστού.
Απ’ το λαιμό του Παρνασσού
τη βλέπεις κρεμασμένη,
σαν της νυφούλας την ποδιά
την χρυσοκεντημένη.
΄Ετσι η Αράχωβα δίνει την εντύπωση μιας από τις ιδιορρυθμότερες τοποθεσίες που μπορεί να συναντήσει κανείς και ως πόλη αξίζει να την επισκεφθεί κανείς αλλά και να μελετηθεί για το χαρακτήρα της και για τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της .
Με αυτά τα μοναδικά φυσικά χαρίσματα η Αράχωβα δίνει τη δυνατότητα σπάνιων τουριστικών δραστηριοτήτων, εκτός του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών και του χιονοδρομικού κέντρου Παρνασσού, όπως είναι ο αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, δασοτουρισμός-ορεινός τουρισμός, αλλά και θαλάσσιων τουριστικών δραστηριοτήτων στις παραλίες Αντίκυρας, Παραλίας Διστόμου, Ιτέας και Γαλαξιδίου.
Αγροτουρισμός
Ο Αγροτουρισμός συνδέει τη γεωργία με τον τουρισμό με αμοιβαία ωφέλεια και συμβάλει στη διατήρηση οικονομικά ενεργού πληθυσμού στο ύπαιθρο. Έτσι ο αγρότης αποκτά εισόδημα και από άλλη πηγή εκτός της κύριας απασχόλησής του, ενώ ο τουρίστας κάνει τουρισμό οικογενειακού χαρακτήρα , με χαμηλές τιμές, συμμετέχει (δυνητικά) σε αγροτικές εργασίες, γνωρίζει τη ζωή στο ύπαιθρο και επιδίδεται σε σπορ και σε φυσιολατρικές δραστηριότητες, όπως ορειβασία, πεζοπορία, ιππασία, ποδηλασία, κλπ.
Οικοτουρισμός
Με τον οικοτουρισμό επιδιώκεται να ικανοποιηθεί, τουλάχιστον προσωρινά, η ανθρώπινη ανάγκη για επαφή με το φυσικό περιβάλλον, κάτι που δεν μπορεί να γίνει στις πόλεις με τη μορφή πάρκων, μουσείων, ζωολογικών κήπων και χώρων αναψυχής.
Οι δραστηριότητες που ασκούνται στην περιοχή και στα πλαίσια του οικοτουρισμού, είναι η ορεινή πεζοπορία, η περιήγηση σε χαμηλά υψόμετρα, η παρατήρηση των φυτών και των ζώων, το περιπατητικό σκι και οι πολιτιστικές δραστηριότητες, όπως λαϊκή παράδοση, χορός, ζωγραφική, φωτογραφία, μαγειρική, κ.α. Επίσης, περιλαμβάνονται και οικοτουριστικές δραστηριότητες που απαιτούν ειδικές γνώσεις για τη συμμετοχή, που συχνά μεταδίδονται επιτόπου ή σε ειδικές συναντήσεις πριν από τη συγκεκριμένη εξόρμηση, όπως χειμερινές αναβάσεις υψηλού κινδύνου, καταδύσεις και σπηλαιολογία.
Στον οικοτουρισμό συμμετέχουν άτομα διαφόρων ηλικιών και εισοδημάτων. Τα νεαρά άτομα επιζητούν την περιπέτεια με αρκετό βαθμό ανεξαρτησίας, τα άτομα μέσης ηλικίας είναι οργανωμένα σε ομάδες με λιγότερο φιλόδοξους στόχους από άποψη δυσκολίας, και τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα συμμετέχουν σε παρατηρήσεις φυτών και ζώων, που δεν απαιτούν κοπιαστικό περπάτημα.
Ο οικοτουρισμός στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. είναι πολύ αναπτυγμένος σε όλες τις δραστηριότητες, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος του κόσμου για περιβαλλοντική ενημέρωση και εκπαίδευση. Στην Ελλάδα με το πανέμορφο και ποικίλο φυσικό περιβάλλον οι προοπτικές εξέλιξης θεωρούνται ευοίωνες. Στην περιοχή της Αράχωβας, όπου το φυσικό περιβάλλον συνυπάρχει με πολιτιστικούς και αρχαιολογικούς χώρους και οι διευκολύνσεις των επισκεπτών είναι πολύ ικανοποιητικές, οι περαιτέρω προοπτικές ανάπτυξης του οικοτουρισμού είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές.
Ορεινός τουρισμός-αναψυχή
Ο επισκέπτης της περιοχής, παραμένοντας όλη μέρα στο ύπαιθρο, απολαμβάνει τη φύση και το τοπίο, παρατηρεί τα φυτά και τα ζώα και επιδίδεται σε ορισμένες αναψυχιακές δραστηριότητες, όπως :
Πεζοπορία-Περιήγηση
Με την πεζοπορία ο επισκέπτης γνωρίζει από κοντά τις ομορφιές και τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής ενώ παράλληλα ασκείται σωματικά και βελτιώνει τη φυσική του κατάσταση. Τα περισσότερα μονοπάτια της περιοχής, για αυτό το σκοπό, είναι σαφώς καθορισμένα (σημασμένα), με ενδείξεις σχετικά με τις αποστάσεις (σε χρόνο) και τις παρεχόμενες εξυπηρετήσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Χώροι θέας
Στην περιοχή υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά σημεία από τα οποία «ξετυλίγονται» πανοραμικά εντυπωσιακά τοπία (γεωλογικοί σχηματισμοί, εντυπωσιακός ορίζοντας, καταπράσινα λιβάδια με ρυάκια κλπ.). Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τη φύση και τα τοπία της, είτε βαδίζοντας στα μονοπάτια είτε κινούμενος με αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα στο υπάρχον οδικό δίκτυο.
Υπαίθρια γεύματα
Υπάρχουν πολλοί υπαίθριοι χώροι που μπορεί να επιλέξει ένας επισκέπτης για ξεκούραση και να γευματίσει. Τέτοιοι χώροι υπαίθριων γευμάτων ευρίσκονται κοντά σε δασικούς δρόμους, με τρεχούμενο νερό (βρύση ή φυσική πηγή), με δυνατότητα στάθμευσης οχημάτων, ξύλινα καθίσματα.
Κατασκήνωση
Πολλοί επισκέπτες συνδυάζουν την επίσκεψη στον Παρνασσό με διανυκτέρευση σε κατάλληλους χώρους κατασκήνωσης, όπου μπορούν να απολαύσουν τη γαλήνη της νύκτας στο δάσος, την μοναδικής εμπειρίας ανατολή του ήλιου στη Λιάκουρα και να συνεχίσουν για άλλες απολαύσεις που προσφέρει το βουνό (πεζοπορία, περιβαλλοντολογική εκπαίδευση κλπ.)
Από στατιστικά στοιχεία και εμπειρικές παρατηρήσεις προέκυψε ότι οι επισκέπτες της περιοχής ενδιαφέρονται κυρίως για κατασκήνωση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, για σκι το χειμώνα, για διημέρευση (υπαίθρια γεύματα – άτυπο παιχνίδι), πεζοπορία, παρατήρηση και επίσκεψη της βλάστησης και των φυσικών γεωμορφολογικών φαινομένων, οδήγηση στο φυσικό περιβάλλον για ευχαρίστηση, σπανιότερα κίνηση με ποδήλατο και τέλος απόλαυση του τοπίου από σημεία με καλή θέα.
Οι ενδιαφερόμενοι για τις παραπάνω δραστηριότητες μπορούν να απευθυνθούν κατά περίπτωση στον Γεωργοτουριστικό Βιοτεχνικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αράχωβας « Η ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣ», (0267-31519,31701) και στο Ελληνικό Κέντρο Ορεινών Σπορ Αράχωβας (Ε.Κ.Ο.Σ.Α.), (0267-31846)