Τραγούδι χορευτικό το ¨Πανυγηράκι¨, έχει δική του μουσική και δικά του χορευτικά βήματα (χορός Αραχωβίτικος στα τρία ). Είναι πολύστιχο αφηγηματικό τραγούδι, που βασίστηκε σε προϋπάρχουσα λαϊκή παράδοση.
Η σημασία του είναι συμβολική. Πανηγυράκι είναι η μάχη της Αράχωβας και δράκος η Τουρκιά που κρατάει τη λευτεριά: το νερό. Μούλες οι ραγιάδες , στοιχειά η κλεφτουριά και λιανομούλαρα οι έφηβοι , και οι «τρεις λυγερές» οι τρεις μεγάλες δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία.
Το τραγούδι
Πανηγυράκι γίνεται ψηλά στον Άγι Γιώργη.
Μαριγώ Φραγκόπουλο.
Το πανηγύρι ήταν πολύ κι ο τόπος ήταν λίγος.
Δοξασμένη η χάρη Του.
Βαστάει ο δράκος το νερό, διψάει το πανηγύρι.
Έρχουμ’, έβγα , δέξε με.
Σκάσαν οι μούλες για νερό και τα στοιχειά απ’ τη δίψα,
Γέροντες χορεύουνε.
Κι αυτά τα λιανομούλαρα επέσανε για ψόφο.
Τώρα ανθίζουν τα κλαριά.
Τρείς λυγιρές συνάχτηκαν, να παν’ να πούν του δράκου:
Δοξασμένη η χάρη Του.
Απόλα δράκο μ’ το νερό να πιεί το πανηγύρι.
Μαριγώ Φραγκόπουλο.
Βάλαν τις μπόλιες ανοιχτά και στα μαλλιά τους μόσχο,
Γειά χαρά σου άνοιξη.
Κρεμάσαν και τ’ αρμάθια τους ως την ποδιά τους κάτω.
Από βραδύς τοιμάστηκαν, το δράκο ν’ ανταμώσουν,
και την αυγούλα με δροσιά στον Παρνασσό τραβάνε.
Στη Γούρνα σαν ροβόλησαν μπροστά ’νας Καβαλλάρης.
Κρατούσε και στο χέρι του ολόχρυσο κοντάρι.
Τώρα ο δράκος μούγκρισε και βγήκε απ’ τη σπηλιά του.
Και με τη γνώμη σκέφτηκε και με το νού του λεει:
Καλώς το γιώμα πώρχιται, καλώς το κολατσιό μου.
Τις λυγιρές αγνάντεψε και τρέχει να τις φτάγει.
Μ’ ο Καβαλλάρης χύμηξε και τον ποδοπατάει.
Του δράκου κακοφάνηκε, πολύ του βαρυφάνη.
Τυλίγεται στο άλογο, με λύσσα πολεμάει,
να καταπιεί το άλογο μ’ όλο τον Καβαλλάρη.
Βγάζει φωτιά απ’ το στόμα του, ουρλιάζει και μουγκρίζει.
Μα με τις τρεις τις κονταριές ο δράκος ξεψυχάει.
Κι ο Καβαλλάρης άφαντος, με τον ψαρί του …πάει.
Κι η Λάμνια αναστέναξε, του βρόντου η δυχατέρα.
Πάει απολάει το νερό να πιεί το πανηγύρι.
Κάμαν σταυρό οι λυγιρές, στον Άγιο τάξαν τάμα,
και πίσω πάλι γύρισαν, να πάν στο πανηγύρι.
Ηύραν αρνιά να ψένουνε, κριγιάρια σουβλισμένα.
Κι οι γέροι σέρναν το χορό, ξοπίσω παλληκάρια,
και πάρα πίσω λυγιρές κοντά με τους λεβέντες.
ΠΗΓΕΣ :
*« Ο Αφέντης Αϊ Γιώργης της Αράχωβας και το Πανηγυράκι», της Καλής Γ. Λούσκου και Ευάγγελου Ν. Νικολιδάκη.
*«Η Αράχωβα του Παρνασσού» του Τ. Λάππα.
* Mουσική Γιάννη Κ. Σύρου.